MAZLUMDER Ankara Şubesi tarafından her ayın ilk Cumartesi günü gerçekleştirilen ve insan hakları bağlamında farklı bir konunun ele alındığı 'Cumartesi Söyleşileri’nde bu ay Türkiye İnsan Hakları Kurulu üyesi Aydın Bingöl'ün katılımıyla 'Türkiye'de Dindarlık ve İnsan Hakları Algısı' başlığı konuşuldu.

İnsan hakları kavramının batı menşeili olduğunu bu nedenle dindar kesim tarafından bu alana mesafeli kalındığını ifade eden Aydın Bingöl, insanın hak temelli yürüyüşünde İslam'ın bir zirve olduğunu belirtti. Dindarlık kavramının çok geniş kesimleri içine aldığını ancak konumuz olan dindarlığın İslam'ı bir yaşam biçimi olarak seçenleri kapsadığını ifade etti.

Türkiye’de dindarların iki kavramla yüzleşmeleri gerektiğini, bu kavramlardan birinin “devlet” ve ötekisinin “kadın” olduğunu söyleyen Bingöl, İslamın adalet anlayışı ışığında devletin siyasal ve kadının toplumsal yerinin yeniden belirlenmesi için daha çok ilmi ve akademik çalışmaya ihtiyaç olduğunu belirtti.

Bingöl, Devletin ele geçirilmesi gereken bir aygıt olmadığını, adaletin dağıtıcısı olması gerektiğini, kadının toplumsal yerinin belirlenmesinde Hz. Aişe’nin örnek alınabileceğini ifade etti.

Devletin insan hakları karşısında pozisyonunun, hakları “tanımlamak” değil hakları “tanımak” olduğunu belirten Bingöl 'Gökler ve yer adaletle ayakta durur.' anlayışına sahip bir dinin mensuplarının adaletin sağlanmasını vazife addetmeleri gerektiğine değindi.

Adalet kavramının, Kuranın en çok vurguladığı kavramlardan olduğunu, buna karşın Müslümanların toplumsal adaletin sistemleştirilmesi hususunda tarih boyunca yeterli çabayı gösteremediklerini belirtti.

Bingöl,  karşı çıkılamaz devlet anlayışının kabul edilebilir olmadığını vurguladı. Hz. Ömer’in 'Bizi uyarmazsanız sizde, sizi dinlemezsek bizde hayır yoktur.' sözünün “iyi yönetişim” idari usulünün temelini oluşturduğunu söyledi. Hazreti Ömer’in bu sözünün, modern insan hakları teorisindeki direnme hakkının kökeni sayılabileceğini de sözlerine ekledi.

İslam tarihine baktığımızda zulmün başlangıcının Emeviler Dönemine dayandığını ve bunun bugün dahi yeterli düzeyde tartışılmadığını vurgulayan Aydın Bingöl, hak temelli olmayan, kişilerden bağımsız, objektif olarak kurumsallaşamayan bir devlette zulümlerin farklı dönemlerde farklı görünümlerde devam edeceğini belirtti.

Bingöl, İslam tarihinde, İmamı Azam Ebu Hanife çizgisinin modern insan hakları çizgisine yakın olduğunu, bu çizgiden uzaklaşılmasının islam coğrafyasında devleti otoriterleştirdiğini, kadını ise sosyal hayattan kopardığını ifade etti.

Sorularla devam eden söyleşiye, adaletin tecellisinin insan hakları ile gerçekleşeceği vurgulanarak son verildi.